ΣΥΚΙΑ
Δικοτυλήδονο φυτό της οικογένειας Μορεϊδών που ανήκει στο γένος Φίκος. Η καλλιέργειά της ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους, η καταγωγή της δε είναι πιθανότατα η Ασία. Στην Ελλάδα η συκιά ήρθε από την Καρία, η τέχνη της καλλιέργειάς της Δε, καταγράφηκε για πρώτη φορά από τον ποιητή Αρχίλοχο, γύρω στο 700 π.χ.
Κατά τον Αιλιανό η εκστρατεία του Ξέρξη κατά της Αθήνας πραγματοποιήθηκε για τα περίφημα σύκα της Αττικής που ήταν τότε περιζήτητα στην Περσία αλλά η εξαγωγή τους ήταν απαγορευμένη. Από εκεί προέρχεται και το επίθετο «συκοφάντης» που κατά τον Πλούταρχο συκοφάντης ήταν εκείνος που κατήγγειλε τους παράνομους εξαγωγείς σύκων στην Αρχαία Αθήνα. Ορθότερη όμως είναι η άποψη κατά την οποία «συκοφάντης» ήταν εκείνος που φανέρωνε τα σύκα που είχε κρύψει κάποιος στα ρούχα του, προφανώς μετά από κλοπή.
Οι καρποί της συκιάς, τα σύκα, μαζί με τις ελιές και τα σταφύλια ήταν από τα σημαντικότερα είδη διατροφής των αρχαίων Ελλήνων, οι Σπαρτιάτες δε τα χρησιμοποιούσαν στα δημόσια γεύματά τους.
Είναι δένδρο φυλλοβόλο που το ύψος του φθάνει τα 2-5 μέτρα και σπανίως τα 10 μέτρα και διατηρείται 50-60 χρόνια. Καλλιεργείται σε θερμές και δροσερές παραθαλάσσιες περιοχές και συναντάται σε πολλά μέρη του κόσμου: στις χώρες γύρω από την Μεσόγειο, στη Βόρειο Αμερική (Καλιφόρνια, Βιρτζίνια, Μεξικό), Αφρική, Ινδία, Αυστραλία και πολλά άλλα μέρη. Έχει γαλακτώδη χυμό που τρέχει από κάθε τομή ή πληγή που δημιουργείται στο δένδρο.
Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα ή παραφυάδες (κολορίζια) το χειμώνα ή αρχές της άνοιξης τα οποία αφού φυτευτούν σε φυτώρια για ένα χρόνο στη συνέχεια μεταφυτεύονται στην οριστική τους θέση. Προσβάλλεται σπάνια από ασθένειες, σημαντικότερες ασθένειες δε είναι η ενδόσηψη (σάπισμα) και το ξύνισμα.
Υπάρχουν εκατοντάδες καλλιεργούμενες ποικιλίες συκιάς οι οποίες μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις τύπους:
1. Ποικιλία άγρια. Ο καρπός της δεν είναι βρώσιμος αλλά χρησιμοποιείται για τη γονιμοποίηση των σμυρναϊκών σύκων «αρίνιασμα».
2. Ποικιλία Σμυρναϊκή ή μονόφορη. Όλες οι μορφές της δίνουν άριστης ποιότητας νωπά ή ξερά σύκα.
3. Ποικιλία Κηπευτική. Καρποφορεί δύο ή τρεις φορές το χρόνο με πρώτη σοδειά τον Ιούνιο.
Η συκιά καλλιεργείται για τα νωπά και ξερά σύκα που είναι απολαυστικά στη γεύση και με ευεργετικές ιδιότητες στον οργανισμό, χρησιμοποιούνται δε και στην οινοπνευματοποιία για την παραγωγή οινοπνεύματος με απόσταξη καθώς και για την παραγωγή γλυκών κουταλιού.
Η συγκομιδή γίνεται σε διάφορα στάδια κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Τα ώριμα νωπά σύκα είναι πολύ ευπαθή κατά την μεταφορά και δεν διατηρούνται για πολλές μέρες. Τα σύκα που προορίζονται για ξήρανση τοποθετούνται σε τελάρα «βαγιούλες» και ξηραίνονται είτε όπως είναι (τσαπέλες, τύπου Καλαμάτας) είτε ανοίγονται και επικολλώνται ανά δύο (τύπου Κύμης). Στη συνέχεια απολυμαίνονται και συσκευάζονται.
Υπάρχουν δύο τύποι ξηρών σύκων:
1. Το ακλιβάνιστο ή φυσικό που έχει χρώμα ανοικτό καφέ και γλυκιά γεύση
2. Το κλιβανισμένο ή λευκό που παράγεται αφού ο καρπός υποστεί θείωση, για να λευκανθεί ο φλοιός και το σύκο να πάρει άσπρο χρώμα, το οποίο έχει ελαφριά όξινη γεύση.
Στη χώρα μας καλλιεργούνται συκιές τόσο για νωπά σύκα όσο και για ξερά. Τα σύκα της περιοχής Κύμης προορίζονται κυρίως για ξερά, επειδή είναι λεπτόφλουδα και πολύ ευπαθή. Σύμφωνα με τα στοιχεία Γεωργικού Συνεταιρισμού της περιοχής μας η παραγωγή σε τόνους ξηρών σύκων κατά την πενταετία 1992-1997 ήταν: 1992 τόνοι 202, 1993 τόνοι 247, 1994 τόνοι 139, 1995 τόνοι 166, 1996 τόνοι 157 και 1997 τόνοι 125.
Η μείωση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην παραγωγή των σύκων της περιοχής μας οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν κατά την περίοδο της συγκομιδής και της επεξεργασίας (βροχοπρώσεις) καθώς και στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας της συκιάς λόγω μείωσης των συκοπαραγωγών και της μη ανανέωσης των δένδρων. Ήδη έχει ξεκινήσει, με αφετηρία τον Γεωργικό Συνεταιρισμό της περιοχής μας, μια συστηματική καλλιέργεια της συκιάς, η οποία τα επόμενα χρόνια θα αποφέρει μεγαλύτερη παραγωγή και καλύτερη ποιότητα ξηρών σύκων.
ΠΗΓΕΣ
Εγκυκλοπαίδεια «ΠΑΠΥΡΟΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ»
Εγκυκλοπαίδεια «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ» Εκδοτικής Αθηνών
Γεωργικός Συνεταιρισμός περιοχής Κύμης
Δικοτυλήδονο φυτό της οικογένειας Μορεϊδών που ανήκει στο γένος Φίκος. Η καλλιέργειά της ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους, η καταγωγή της δε είναι πιθανότατα η Ασία. Στην Ελλάδα η συκιά ήρθε από την Καρία, η τέχνη της καλλιέργειάς της Δε, καταγράφηκε για πρώτη φορά από τον ποιητή Αρχίλοχο, γύρω στο 700 π.χ.
Κατά τον Αιλιανό η εκστρατεία του Ξέρξη κατά της Αθήνας πραγματοποιήθηκε για τα περίφημα σύκα της Αττικής που ήταν τότε περιζήτητα στην Περσία αλλά η εξαγωγή τους ήταν απαγορευμένη. Από εκεί προέρχεται και το επίθετο «συκοφάντης» που κατά τον Πλούταρχο συκοφάντης ήταν εκείνος που κατήγγειλε τους παράνομους εξαγωγείς σύκων στην Αρχαία Αθήνα. Ορθότερη όμως είναι η άποψη κατά την οποία «συκοφάντης» ήταν εκείνος που φανέρωνε τα σύκα που είχε κρύψει κάποιος στα ρούχα του, προφανώς μετά από κλοπή.
Οι καρποί της συκιάς, τα σύκα, μαζί με τις ελιές και τα σταφύλια ήταν από τα σημαντικότερα είδη διατροφής των αρχαίων Ελλήνων, οι Σπαρτιάτες δε τα χρησιμοποιούσαν στα δημόσια γεύματά τους.
Είναι δένδρο φυλλοβόλο που το ύψος του φθάνει τα 2-5 μέτρα και σπανίως τα 10 μέτρα και διατηρείται 50-60 χρόνια. Καλλιεργείται σε θερμές και δροσερές παραθαλάσσιες περιοχές και συναντάται σε πολλά μέρη του κόσμου: στις χώρες γύρω από την Μεσόγειο, στη Βόρειο Αμερική (Καλιφόρνια, Βιρτζίνια, Μεξικό), Αφρική, Ινδία, Αυστραλία και πολλά άλλα μέρη. Έχει γαλακτώδη χυμό που τρέχει από κάθε τομή ή πληγή που δημιουργείται στο δένδρο.
Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα ή παραφυάδες (κολορίζια) το χειμώνα ή αρχές της άνοιξης τα οποία αφού φυτευτούν σε φυτώρια για ένα χρόνο στη συνέχεια μεταφυτεύονται στην οριστική τους θέση. Προσβάλλεται σπάνια από ασθένειες, σημαντικότερες ασθένειες δε είναι η ενδόσηψη (σάπισμα) και το ξύνισμα.
Υπάρχουν εκατοντάδες καλλιεργούμενες ποικιλίες συκιάς οι οποίες μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις τύπους:
1. Ποικιλία άγρια. Ο καρπός της δεν είναι βρώσιμος αλλά χρησιμοποιείται για τη γονιμοποίηση των σμυρναϊκών σύκων «αρίνιασμα».
2. Ποικιλία Σμυρναϊκή ή μονόφορη. Όλες οι μορφές της δίνουν άριστης ποιότητας νωπά ή ξερά σύκα.
3. Ποικιλία Κηπευτική. Καρποφορεί δύο ή τρεις φορές το χρόνο με πρώτη σοδειά τον Ιούνιο.
Η συκιά καλλιεργείται για τα νωπά και ξερά σύκα που είναι απολαυστικά στη γεύση και με ευεργετικές ιδιότητες στον οργανισμό, χρησιμοποιούνται δε και στην οινοπνευματοποιία για την παραγωγή οινοπνεύματος με απόσταξη καθώς και για την παραγωγή γλυκών κουταλιού.
Η συγκομιδή γίνεται σε διάφορα στάδια κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Τα ώριμα νωπά σύκα είναι πολύ ευπαθή κατά την μεταφορά και δεν διατηρούνται για πολλές μέρες. Τα σύκα που προορίζονται για ξήρανση τοποθετούνται σε τελάρα «βαγιούλες» και ξηραίνονται είτε όπως είναι (τσαπέλες, τύπου Καλαμάτας) είτε ανοίγονται και επικολλώνται ανά δύο (τύπου Κύμης). Στη συνέχεια απολυμαίνονται και συσκευάζονται.
Υπάρχουν δύο τύποι ξηρών σύκων:
1. Το ακλιβάνιστο ή φυσικό που έχει χρώμα ανοικτό καφέ και γλυκιά γεύση
2. Το κλιβανισμένο ή λευκό που παράγεται αφού ο καρπός υποστεί θείωση, για να λευκανθεί ο φλοιός και το σύκο να πάρει άσπρο χρώμα, το οποίο έχει ελαφριά όξινη γεύση.
Στη χώρα μας καλλιεργούνται συκιές τόσο για νωπά σύκα όσο και για ξερά. Τα σύκα της περιοχής Κύμης προορίζονται κυρίως για ξερά, επειδή είναι λεπτόφλουδα και πολύ ευπαθή. Σύμφωνα με τα στοιχεία Γεωργικού Συνεταιρισμού της περιοχής μας η παραγωγή σε τόνους ξηρών σύκων κατά την πενταετία 1992-1997 ήταν: 1992 τόνοι 202, 1993 τόνοι 247, 1994 τόνοι 139, 1995 τόνοι 166, 1996 τόνοι 157 και 1997 τόνοι 125.
Η μείωση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην παραγωγή των σύκων της περιοχής μας οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν κατά την περίοδο της συγκομιδής και της επεξεργασίας (βροχοπρώσεις) καθώς και στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας της συκιάς λόγω μείωσης των συκοπαραγωγών και της μη ανανέωσης των δένδρων. Ήδη έχει ξεκινήσει, με αφετηρία τον Γεωργικό Συνεταιρισμό της περιοχής μας, μια συστηματική καλλιέργεια της συκιάς, η οποία τα επόμενα χρόνια θα αποφέρει μεγαλύτερη παραγωγή και καλύτερη ποιότητα ξηρών σύκων.
ΠΗΓΕΣ
Εγκυκλοπαίδεια «ΠΑΠΥΡΟΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ»
Εγκυκλοπαίδεια «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ» Εκδοτικής Αθηνών
Γεωργικός Συνεταιρισμός περιοχής Κύμης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου