ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΤΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ

Κυριακή 8 Μαρτίου 2015 και μια κοινωνική εκδήλωση μας έφερε στην Αμφίκλεια Φθιώτιδας. Καιρός βροχερός και μουντός όλη την ημέρα δεν μας βοήθησε για να περιηγηθούμε στην γύρω περιοχή, ούτε ν’  ανέβουμε στον χιονισμένο Παρνασσό. Η απόσταση από την Αθήνα είναι 170 χιλιόμετρα, με δρόμο πολύ καλό σε όλο το μήκος του, με αποτέλεσμα η διάρκεια διαδρομής να είναι περίπου μιάμιση ώρα.

Ερχόμενοι στην Αμφίκλεια δεν θα μπορούσαμε να μην επισκεφθούμε του Μουσείο Άρτου, που βρίσκεται στην Κεντρική Πλατεία. Μουσείο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και στεγάζεται στο Πολιτιστικό - Πνευματικό Κέντρο της Αμφίκλειας. Πυρήνας των εκθεμάτων του Μουσείου, που δημιουργήθηκε με την υποστήριξη του Κέντρου Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, υπήρξε η συλλογή του τοπικού πολιτιστικού συλλόγου "Δαδιώτικη Εστία", με οικιακά σκεύη, υφαντά, κεντήματα, ενδυμασίες κ.ά. Μέσα από τις εκθεσιακές ενότητες του Μουσείου οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν την ιστορία, τη διατροφική και συμβολική σημασία, αλλά και τα είδη του ψωμιού, τους κύκλους της ετοιμασίας του, την ένταξή του στην καθημερινότητα και τα έθιμα που σχετίζονται με αυτό. Από το φυλλάδιο που μας εφοσίασαν κατά την είσοδό μας στο Μουσείο, συνοψίσαμε τα παρακάτω:

«Όλα είναι φάδια της κοιλιάς και το ψωμί στημόνι»

 Γιορτή των γεωργών και της σποράς των δημητριακών η «Μεσοσπορίτισσα» έδωσε την ιδέα στο Λαογραφικό Χορευτικό Σύλλογο Αμφίκλειας, εκσυγχρονίζοντας το έθιμο, χωρίς να αλλάξει τον παραδοσιακό του χαρακτήρα, να οργανώσει για πρώτη φορά το 1984 και από το 1985 κάθε δυο χρόνια στις 21 Νοεμβρίου ημέρα τοπικής Eορτής των Εισοδίων τnς Θεοτόκου ή τns Παναγίας τnς «Μεσοσπορίτισσας», τριήμερη Έκθεση Ψωμιού και άλλων παρασκευασμάτων από άλευρα δημητριακών. Με αφορμή αυτή την Έκθεση γεννήθηκε και προχώρησε η ιδέα δημιουργίας Μουσείου του Άρτου με την υποστήριξη του Κέντρου Έρευνας Λαογραφίας τns Ακαδημίας Αθηνών.

 Το «Μουσείο του Άρτου» είναι ένα μονογραφικό Μουσείο, του οποίου το κεντρικό θέμα, ο άρτος, εξετάζεται σε σχέση με την τοπική ιστορία, κοινωνία, παράδοση, τα έθιμα και τις τοπικές ιδιαιτερότητες που αναπτύχθηκαν λόγω γεωγραφικής  θέσης, του κλίματος και  τns εξέλιξης  τns γεωργικής τεχνολογίας. Η Έκθεση του, αντί να εμφανίζεται ακόμη μια φορά σαν καλοστημένη αποθήκη του παρελθόντος, ακολουθεί τα βήματα τnς  σύγχρονης μουσειακής  πολιτικής  με σαφέστατο εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Κάθε αντικείμενο αποκτά την ταυτότητα του και γίνεται μάρτυρας των δραστηριοτήτων της τοπική κοινωνίας. Η πλούσια προϋπάρχουσα συλλογή του Λαογραφικού Συλλόγου «Η Δαδιώτικη Εστία», με οικιακά σκεύη, υφαντά, κεντήματα, ενδυμασία, άρτους  κ.α., αποτέλεσε τον πυρήνα των εκθεμάτων, που έχουν επιλεγεί ως αντιπροσωπευτικοί μάρτυρες της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομάς.

 Η μόνιμη Έκθεση του Μουσείου παρουσιάζει:

• τον κύκλο του ψωμιού: «από τον σπόρο στο αλεύρι», καλλιέργεια, συλλογή, παραγωγή, μέτρημα  μεταφορά, αλεστική
• τον κύκλο του ψωμιού: «από το αλεύρι στο ψωμί», προετοιμασία, παρασκευή, πλάσιμο, διάκοσμος, ψήσιμο.

Η Έκθεση συμπληρώνεται με δυο ενότητες:

• «το ψωμί στον κύκλο του ανθρώπου» (γέννηση, γάμος, θάνατος)
• «το ψωμί στον κύκλο του χρόνου» (Χριστούγεννα, Πάσχα, θερισμός, κ.λ.π.)

Τέλος γίνεται αναφορά στο ψωμί στην καθημερινή ζωή τns Αμφίκλειας. Παράλληλα, ο αφηγηματικός χαρακτήρας της Έκθεσης επιτρέπει ειδικότερες αναφορές, όπως αυτή για το Ησιόδειο άροτρο καθώς και τον τελετουργικό άρτο. Πλούσια η ποικιλία των ψωμιών σε διάφορα μεγέθη, σχήματα και ανάγλυφα σχέδια, στα οποία φαίνεται καθαρά ο πρωταγωνιστικός ρόλος στην καθημερινή, κοινωνική και θρησκευτική ζωή του Δαδιού.

Το Μουσείο Επαγγελμάτων φιλοξενεί πολύτιμα αντικείμενα κληρονομιάς που με προσπάθεια συνέλλεξαν και διαφύλαξαν με τη βοήθεια των κατοίκων της Αμφίκλειας τα μέλη του Λαογραφικού-Χορευτικού Συλλόγου Αμφίκλειας «Η Δαδιώτικη Εστία». Μεταξύ των εκθεμάτων μπορεί κανείς να βρει άριστα διατηρημένα τα σύνεργα για κάποιους από τους πιο χαρακτηριστικούς επαγγελματίες παλαιότερων εποχών όπως ο πεταλωτής (Αλμπάνης), ο Επισαγματοποιός (Σαμαρτζής ή Σαμαράς), η Υφάντρα και ο Υφαντουργός, ο κουρέας (μπαρμπέρης) αλλά και μεμονωμένα αντικείμενα καθημερινότητας που ενώ σήμερα δε λείπουν από κανένα σπίτι τότε αποτελούσαν σκεύη ειδικής  χρήσns από τους  επαγγελματίες που τα κατείχαν ή είδη μεγάλης αξίας για τους κατόχους τους  όπως η μηχανή του Παγωτού, το ραδιόφωνο, το σίδερο με το κάρβουνο για τα πουκάμισα, το χαβάνι του καπνού.

Λαογραφικός - Χορευτικός Σύλλογος Αμφίκλειας

 Ιδρύθηκε το 1982 από ένα σύνολο συγχωριανών μας που αγωνιούσαν για την διάσωση τns πολιτιστικήs κληρονομάς τns Αμφίκλειας. Αναβιώνει πολλά έθιμα τns Αμφίκλειας όπως των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τns Καθαράς Δευτέρας, τns Δευτέρας του Πάσχα τns "Aγίας  Ιερουσαλήμ", τns Αναλήψεως, του γάμου, του «Χόνδρου» την παραμονή του Αγίου Νικολάου κ.ά., Διοργανώνει εκδηλώσεις μνήμns (μάχη του Δαδιού Νοέμβρη 1822, 25η Μαρτίου, 28η Οκτωβρίου), ομιλίες, εκθέσεις φωτογραφίας, ρούχων (προικιών), πολιτιστικές  εκδηλώσεις το καλοκαίρι σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Αμφίκλειας κ.ά. Διαθέτει χορευτικά τμήματα, από μαθητές και ενηλίκους και λαμβάνει μέρος σε διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, και το Εξωτερικό.

Διαθέτοντας μια πλούσια συλλογή από αντικείμενα του παρελθόντος, εκτός από το Μουσείο του Άρτου, λειτουργεί:

• το μουσείο των επαγγελμάτων
• τις συλλογές του αείμνηστου Δαδιώτη Πρωθυπουργού, Αθανασίου Ευταξία.