ΜΑΡΤΙΟΣ
Μάρτης, Ανοιξιάτης, Γδάρτης, Παλουκοκάφτης, Βαγγελιώτης (λόγω εορτής Ευαγγελισμού), Φυτευτής. Λαϊκά ονόματα του Μαρτίου.
Ο Μάρτιος είναι ο τρίτος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Έχει 31 ημέρες. Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο, ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του έτους. Όπως λέει η ρωμαϊκή ιστορία οι ιδρυτές της Ρώμης, Ρώμος και Ρωμύλος, ονόμασαν τον πρώτο μήνα Μάρτιο, προς τιμή του πατέρα τους και γενάρχη των Ρωμαίων του θεού του πολέμου Mars δηλαδή τον Άρη.
Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης και η φύση αρχίζει να ντύνεται στα γιορτινά της. Οι κάμποι είναι καταπράσινοι και γεμίζουν από πολύχρωμα αγριολούλουδα.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ :
• Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης, και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
• Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνας.
• Λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή;
• Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.
• Ο Μάρτης ο καλόγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε.
• Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει.
• Το Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
• Μάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.
• Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρόταν.
• Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια.
• Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και 5 μήνες δεν ξεβάφει.
• Οπόχει κόρη ακριβή το Μάρτη ο ήλιος μη τη δει.
ΕΘΙΜΑ:
Οι άνθρωποι πάντα πίστευαν ότι αυτό το μήνα ο ήλιος ήταν επικίνδυνος ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τα παιδιά. Πίστευαν ότι θα τους μαύριζε το πρόσωπο και θα το ασκήμαιναν. Τότε η ομορφιά μετριόταν με την ασπράδα και την αφρατοσύνη. Γι’ αυτό και έπρεπε να πάρουν προφυλάξεις για να «μην τους κάψει ο Μάρτης».
Έτσι λοιπόν, την 1η Μαρτίου, φορούσαν το "Μάρτη". Είναι ένα βραχιόλι από πολύχρωμες κλωστές (συνήθως κόκκινη και άσπρη κλωστή στριμμένη) πλεγμένες μεταξύ τους, που το φορούσαν στο χέρι. Σύμφωνα με την παράδοση αυτός που φοράει τον «Μάρτη», δεν πρόκειται να μαυρίσει από το δυνατό ήλιο του Μαρτίου. Τον φορούσαν μέχρι να φανούν τα πρώτα χελιδόνια, οπότε το άφηναν πάνω σε τριανταφυλλιές για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους. Σε κάποιες περιοχές το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε το δένουν στις λαμπάδες της Λαμπρής για να καεί μαζί τους
Το έθιμο αυτό είναι ακόμη ζωντανό και σήμερα. Έτσι βλέπουμε πολλούς κατοίκους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, να βγαίνουν από το σπίτι τους φορώντας «Μάρτη».
ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ:
Οι τελευταίες μέρες του Μάρτη, κατά την παράδοση, ονομάζονται «μέρες της γριάς» ή «γριές» γιατί πιστεύεται ότι αυτές τις μέρες τις έκλεψε από τον Φεβρουάριο για να τιμωρήσει μια γριά η οποία μίλησε περιφρονητικά γι’ αυτόν. Ο Μάρτης τότε είχε είκοσι οχτώ μέρες και ο Φλεβάρης τριανταμία. Εκείνη την εποχή ο Μάρτης πέρασε χωρίς να κάμει χειμώνα και η γριά από τη χαρά της που βγήκανε πέρα καλά τα πράματά της, γελάστηκε και είπε:
«Πριτς Μαρτάκο μου, τα ξεχειμώνιασα τα κατσικάκια μου!» Έξω φρενών ο Μάρτης δανείστηκε 3 μέρες από το Φεβρουάριο κι έκανε τέτοιο κρύο τσουχτερό που πάγωσε και η γριά και τα κατσικάκια της. Τις μέρες αυτές δεν τις έδωσε όμως πίσω, γι’ αυτό απέκτησε ο ίδιος 31 και ο Φεβρουάριος έμεινε με 28.
ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ :
Τα «χελιδονίσματα» είναι η συνήθεια των παιδιών να τραγουδούν την πρώτη του Μαρτίου την άφιξη των χελιδονιών κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα τους। Ως τραγούδι και ως λειτουργικό εντάσσεται σε έναν ευρύτερο εθιμικό κύκλο της ημέρας αυτής, της Πρωτομαρτιάς, η οποία ως πρώτη ημέρα του χρόνου παλαιότερα, συνδέεται με πολλά δρώμενα μαντικού, μαγικού και λατρευτικού περιεχομένου।
Ο Μάρτιος είναι ο τρίτος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Έχει 31 ημέρες. Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο, ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του έτους. Όπως λέει η ρωμαϊκή ιστορία οι ιδρυτές της Ρώμης, Ρώμος και Ρωμύλος, ονόμασαν τον πρώτο μήνα Μάρτιο, προς τιμή του πατέρα τους και γενάρχη των Ρωμαίων του θεού του πολέμου Mars δηλαδή τον Άρη.
Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης και η φύση αρχίζει να ντύνεται στα γιορτινά της. Οι κάμποι είναι καταπράσινοι και γεμίζουν από πολύχρωμα αγριολούλουδα.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ :
• Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης, και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
• Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνας.
• Λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή;
• Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.
• Ο Μάρτης ο καλόγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε.
• Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει.
• Το Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
• Μάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.
• Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρόταν.
• Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια.
• Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και 5 μήνες δεν ξεβάφει.
• Οπόχει κόρη ακριβή το Μάρτη ο ήλιος μη τη δει.
ΕΘΙΜΑ:
Οι άνθρωποι πάντα πίστευαν ότι αυτό το μήνα ο ήλιος ήταν επικίνδυνος ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τα παιδιά. Πίστευαν ότι θα τους μαύριζε το πρόσωπο και θα το ασκήμαιναν. Τότε η ομορφιά μετριόταν με την ασπράδα και την αφρατοσύνη. Γι’ αυτό και έπρεπε να πάρουν προφυλάξεις για να «μην τους κάψει ο Μάρτης».
Έτσι λοιπόν, την 1η Μαρτίου, φορούσαν το "Μάρτη". Είναι ένα βραχιόλι από πολύχρωμες κλωστές (συνήθως κόκκινη και άσπρη κλωστή στριμμένη) πλεγμένες μεταξύ τους, που το φορούσαν στο χέρι. Σύμφωνα με την παράδοση αυτός που φοράει τον «Μάρτη», δεν πρόκειται να μαυρίσει από το δυνατό ήλιο του Μαρτίου. Τον φορούσαν μέχρι να φανούν τα πρώτα χελιδόνια, οπότε το άφηναν πάνω σε τριανταφυλλιές για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους. Σε κάποιες περιοχές το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε το δένουν στις λαμπάδες της Λαμπρής για να καεί μαζί τους
Το έθιμο αυτό είναι ακόμη ζωντανό και σήμερα. Έτσι βλέπουμε πολλούς κατοίκους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, να βγαίνουν από το σπίτι τους φορώντας «Μάρτη».
ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ:
Οι τελευταίες μέρες του Μάρτη, κατά την παράδοση, ονομάζονται «μέρες της γριάς» ή «γριές» γιατί πιστεύεται ότι αυτές τις μέρες τις έκλεψε από τον Φεβρουάριο για να τιμωρήσει μια γριά η οποία μίλησε περιφρονητικά γι’ αυτόν. Ο Μάρτης τότε είχε είκοσι οχτώ μέρες και ο Φλεβάρης τριανταμία. Εκείνη την εποχή ο Μάρτης πέρασε χωρίς να κάμει χειμώνα και η γριά από τη χαρά της που βγήκανε πέρα καλά τα πράματά της, γελάστηκε και είπε:
«Πριτς Μαρτάκο μου, τα ξεχειμώνιασα τα κατσικάκια μου!» Έξω φρενών ο Μάρτης δανείστηκε 3 μέρες από το Φεβρουάριο κι έκανε τέτοιο κρύο τσουχτερό που πάγωσε και η γριά και τα κατσικάκια της. Τις μέρες αυτές δεν τις έδωσε όμως πίσω, γι’ αυτό απέκτησε ο ίδιος 31 και ο Φεβρουάριος έμεινε με 28.
ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ :
Τα «χελιδονίσματα» είναι η συνήθεια των παιδιών να τραγουδούν την πρώτη του Μαρτίου την άφιξη των χελιδονιών κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα τους। Ως τραγούδι και ως λειτουργικό εντάσσεται σε έναν ευρύτερο εθιμικό κύκλο της ημέρας αυτής, της Πρωτομαρτιάς, η οποία ως πρώτη ημέρα του χρόνου παλαιότερα, συνδέεται με πολλά δρώμενα μαντικού, μαγικού και λατρευτικού περιεχομένου।
«Ήρθεν ήρθε χελιδόνα, ήρθε κι άλλη μεληδόνα,
κάθισε και λάλησε και γλυκά κελάηδησε:
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ και Φλεβάρη φοβερέ,
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, καλοκαίρι θα μυρίσεις.
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις, πάλιν άνοιξη θ’ ανθίσεις।»
ΔΡΙΜΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ :
Οι Δρίμες θεωρούνταν από το λαό δαιμονικά όντα που κάνουν κακό στα ξύλα, τα ρούχα και τα σώματα. Ότι πλύνεις θα λειώσει, όσα ξύλα κόψεις θα σαπίσουν, αν λουστείς θα πάθεις κακό, λέει η παράδοση. Γι' αυτό απέφευγαν να πλύνουν τις μέρες αυτές ρούχα ή να κόψουν ξύλα ή να λουστούν.
Οι Δρίμες θεωρούνταν από το λαό δαιμονικά όντα που κάνουν κακό στα ξύλα, τα ρούχα και τα σώματα. Ότι πλύνεις θα λειώσει, όσα ξύλα κόψεις θα σαπίσουν, αν λουστείς θα πάθεις κακό, λέει η παράδοση. Γι' αυτό απέφευγαν να πλύνουν τις μέρες αυτές ρούχα ή να κόψουν ξύλα ή να λουστούν.
1 σχόλιο:
...Ομορφες πληροφορίες...έπεσα τυχαία πάνω στο μπλογκ σας, "σερφαροντας" στα μπλογκς του μπλογκσποτ....μου αρεσε η φωτο με τα σπιτακια και εκανα μια σταση....χαιρετω....
Δημοσίευση σχολίου